Zelfs in een tijd waarin bands als Nirvana beroemd konden worden, was The Downward Spiral een extreem album. Trent Reznor (het enige vaste lid van Nine Inch Nails) omschreef het tweede album als "een viering van zelfdestructie in de vorm van een conceptalbum, dat op een of andere manier een internationale hit werd." The Downward Spiral werd geïnspireerd door Iggy Pop, Lou Reed en de Berlin Trilogy van David Bowie, en duwde de popachtige industrial van Pretty Hate Machine in onverwachte richtingen. Er werd geëxperimenteerd met langzame nummers ('Piggy'), disco en soul ('Closer') en ballads die zo breekbaar zijn dat het voyeuristisch voelt om ernaar te luisteren ('Hurt'). Zelfs nummers die aansluiten op het vroegere werk van de band, zoals het beukende 'March of the Pigs'. waren drastisch agressiever. waardoor de stillere momenten op het album nog desolater overkomen. De sound van het album is net zo gepolariseerd, met digitaal en analoog naast elkaar en collages van samples die verweven worden met live-instrumenten. Als het album al een definiërend moment heeft, is het wel de climax van 'Closer'. Daar weerklinkt een soort mechanistische synthfunk die een weg baant naar een vervormde eenzame piano. Na dit album hoefden artiesten niet meer te kiezen of ze een rockband willen zijn, of producer van elektronische muziek. Reznor had de brug tussen de twee definitief geslagen.