Violist Augustin Hadelich stortte zich niet op typisch Iberisch repertoire toen hij zijn op Spanje georiënteerde album Recuerdos maakte, maar wendde zich tot de concerten van een Britse en Russische componist. Het concept was niet zo vreemd als dat het misschien lijkt. Benjamin Britten schreef zijn Vioolconcert als reactie op de uitbraak van de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) en maakte die af toen hij in ballingschap zat in de Verenigde Staten. Het technisch uitdagende werk is een van zijn meest uitgesproken pacifistische uitingen en het tweede deel bevat sporen van Spaanse flamenco. “Ik dacht aan de Spaanse connectie in Brittens Vioolconcert, die vaak wordt vergeten”, zegt Hadelich. “Meestal wordt het aangestipt in de programmaboekjes, maar het is ook aanwezig in de muziek. Maar ik wist niet dat het een Spaans album zou worden, totdat ik nadacht over de werken die zouden passen bij die van Britten.” Vioolconcert nr. 2 van Sergej Prokofjev stond bovenaan de lijst. Het werk ging in 1935 te Madrid in première en bevat een boerendans in de finale, die wordt opgezweept met castagnetten. Niet alleen deelt het concert een Spaans element met het werk van Britten, het zit ook vol met betoverende momenten. “De contrasten zijn zo ontzettend groot”, zegt Hadelich. “Het gaat van expressionistische momenten die haast eng zijn tot ontzettend lyrische, warme en geïnspireerde passages.” Het Spaanse thema werd vervolgens verstevigd door werk toe te voegen van twee Spaanse meesters: Pablo de Sarasates Fantasía sobre Carmen de Bizet en een bewerking van het gitaarstuk Recuerdos de la Alhambra van Francisco Tárrega. “Het is altijd interessant om te merken hoe anders je luistert naar stukken als je ze achter elkaar op een album zet”, zegt hij. Tijdens de opnames voor het album ontdekte Hadelich hedendaagse parallellen met de tijd van Britten en Prokofjev, toen democratieën ook onder druk stonden en internationale conflicten opdoemden. “Er waren veel dingen aan de hand in Europa die heel alarmerend waren”, zegt hij. “Dus het was misschien een heel goed moment om bij deze dingen stil te staan.” Lees verder voor Hadelichs bespreking van alle werken op Recuerdos. Carmen Fantasy “Sarasate wist heel goed hoe hij voor viool moest schrijven en het beste uit het instrument kon halen. Ik kies graag voor een frasering die het meest klinkt als een vocalist, met wat vioolversieringen erbij. Een inspiratie was de beroemde liveopname van Maria Callas waarop ze Habanera zingt, die is echt geweldig. Niet alleen is het mooi gezongen, het is ook heel expressief, suggestief en flirterig, maar ook heel smaakvol. En Sarasate probeert hier niet elk beroemd thema in te proppen. ‘Votre toast, je peux vous le rendre’ [‘Toreador Song’] zit bijvoorbeeld niet in dit stuk. Sarasate weet dat minder meer is. Als je een complete opera in een pronkstuk voor de viool stopt wordt het overdadig.” Violin Concerto No. 2 in G Minor “Prokofjev heeft zijn eigen connectie met Spanje. In werkelijkheid is het stuk zo Russisch als maar kan, maar hij gebruikt castagnetten in het laatste deel, en hij schreef het deels in Spanje, net voordat de burgeroorlog uitbrak. Prokofjev had een geweldig talent voor het vertellen van verhalen. En in dit geval zit er geen programmatisch verhaal achter het concert, maar je kan je makkelijk inbeelden dat er zich een verhaal ontvouwt. Als een sprookje. We beschouwen sprookjes vaak als iets kinderlijks, maar ze zijn eigenlijk ontzettend dramatisch en suggestief. Er zijn moment waarop het klinkt als hekserij, als kakelende heksen. En hij doet dat door alle mogelijkheden van orkestratie te gebruiken, met spel op de brug, of extreem kort en percussief. De opening van het concert is beklemmend en mysterieus, met de viool die plots begint. Het einde is heel erg enerverend, als een achtbaanrit die maar blijft gaan, in de hoop dat je eindstreep haalt.” Violin Concerto in D Minor “De Spaanse kenmerken komen op bepaalde plekken in de muziek bovendrijven. Er zijn vleugjes flamenco of hele, hele subtiele figuraties. En het stuk gaat over de Spaanse Burgeroorlog. Britten was destijds heel jong, maar hij was al een bevlogen pacifist en het deed hem allemaal heel veel. Ook al is het niet al te programmatisch, ik denk dat het kan worden beschouwd als een stuk waarin hij zijn emoties over de oorlog weergeeft. Je kan de opening zien als het Spanje van voor de oorlog. Idyllisch, maar langzaam sijpelt dat militarisme erin en in het tweede deel komen het conflict en de oorlog. Het derde deel gaat over de ontreddering die volgt op het verwerken van alles wat er is gebeurd. Het begint met een passacaglia, wat een vorm is die tragedie, verlies en de zoektocht naar hoop verbeeldt.” Recuerdos de la Alhambra “Recuerdos de la Alhambra als gitaarstuk is echt geweldig. Ik heb het arrangement van Ruggiero Ricci geleerd en het leek me een hele krachtige toegift na Britten, omdat het zo'n mooie meditatie is die voelt alsof het terugkijkt op alles wat verloren is gegaan. Ik probeer een gevoel van kalmte in mijn spel te krijgen, zodat het ongehaast is en aanvoelt als een meditatie. Het gaat er niet om dat je de noten zo snel mogelijk speelt, maar dit heeft iets kalms. En dat is het gevoel dat ik probeer op te wekken.”